De eilandschrijvers

Mensen zeggen hier niet 'going out to the island'. Ze zeggen dat ze 'into the island' gaan. Een woordkeuze die suggereert dat een bezoek aan het eiland meer is dan een vakantie-uitstap. Het is een reis naar het hart van iets bijzonders.

De laatste mensen die op de Blaskets woonden, verhuisden in de jaren '50 naar het vasteland: ze konden de isolatie en emigratie niet meer aan. Tegenwoordig zijn de eilanden nog steeds verlaten, maar zijn ze per veerboot bereikbaar vanaf de fantastische locatie van de Dunquin Pier, die toegankelijk is via een steile, bochtige helling. Aan de linkerkant hangt de pier vast aan de kliffen, aan de rechterkant beschermt een lage muur je tegen de diepe val in de Atlantische Oceaan beneden. Als je onderaan de pier komt, zie je de overblijfselen van een nog steiler pad dat naast je de torenhoge klip oploopt. Er was een tijd dat vissers dat afbrokkelende pad beklommen met hun vangst in manden op hun rug.

Wanneer je het eiland bereikt, stap je van de veerboot direct op een andere helling en klim je naar een hoge, grassige weg die naar een verlaten dorp leidt. De huizen zijn halve ruïnes, gebouwd van stenen uit de velden, schutting zoekend bij elkaar tegen de Atlantische wind. Sommige zijn zo dicht tegen de heuvel aangebouwd dat de daken zich op dezelfde hoogte bevonden als de steenachtige, groene velden.

Nog hoger, aan de rand van een duizelingwekkende rots, kun je gaan liggen op het zachte Engels gras en naar beneden turen naar het White Strand. Op zomeravonden dansten hier de eilandbewoners. De laatste keer dat Felicity Hayes-McCoy hier was, straalde de zon, leek het strand beneden lichtgevend en was de oceaan een oogverblindende, zilverkleurige plaat. Op zulke dagen is het moeilijk voor te stellen dat er ook lange, donkere maanden zijn gevuld met een huilende wind. Maar in de winter waren de bewoners wekenlang afgesloten van het vasteland. Ze leefden dichter bij elkaar dan familie en deelden alles wat ze hadden.

Aan het begin van de twintigste eeuw kwamen er diverse bijzondere boeken voort uit die gemeenschap. Een oude mondelinge traditie van verhalenvertellingen vormde het hart van de Keltische cultuur die ze hadden geërfd. Maar in de wetenschap dat hun manier van leven ten einde liep, besloot een aantal eilandbewoners hun herinneringen op te schrijven. Hun moedertaal was Iers maar hun boeken zijn vertaald in het Engels, en sommige ook in het Duits en Frans. Ze zijn geschreven, volgens de schrijvers ervan, 'omdat mensen als wij hier niet meer zullen zijn'.

Als je naar het Dingle Pensinsula komt, kun je het Blasket Centre op het vasteland van Dunquin (Dún Chaoin) bezoeken. Maar een geweldige manier om alles te weten over het hart van de eilanden is door de literatuur te lezen. Boeken over de Blasket Islands zijn geschreven door boeren en vissers zoals Tomás Ó Criomhthain, wiens memoir An tOileánach (The Islandman) een klassieker is geworden; Muiris Ó Suilleabháin wiens boek Fiche Bliain ag Fás (Twenty Years A Growing) vertelt hoe hij door zijn opa op het eiland is opgegroeid voordat hij naar het vasteland vertrekt; en Peig Sayers, wier memoir, aan haar zoon gedicteerd, de veerkracht, humor en moed van de eilandvrouwen onthult.

'From the Great Blasket to America' is een hartverscheurende memoir geschreven in 2013 door eilander Mike Carney, waarin hij beschrijft hoe het was om op te groeien op de Blaskets, evenals zijn leven in Springfield (Massachusetts), waar veel Blasket-emigranten zich vestigden.

De rode draad van elk van deze boeken is de liefde voor de schoonheid van de omgeving van de schrijvers, een diep respect voor hun culturele erfenis en een krachtige beschrijving van de gemeenschap. Een aantal boeken werd gepubliceerd dankzij de hulp en aanmoediging van bezoekers aan het eiland, waarvan sommige de Ierse taal bestudeerden. Een aantal bezoekers schreef over hun ervaring: uit het bijzondere boek The Western Island van de Engelse schrijver Robin Flower klinkt op iedere pagina de liefde en het respect voor de plek die hij als student ontdekte.

Mijn eigen memoir The House on an Irish Hillside vertelt het verhaal van mijn levenslange liefde voor deze westelijke uithoek van het Dingle peninsula, waar ook ik voor het eerst kwam om Iers te studeren. Een van de meest trotse momenten sinds de publicatie van mijn boek was toen ik het in een boekhandel zag liggen naast de werken van Tomás Ó Criomhthain en Peig Sayers. Eerlijk gezegd sloeg de schrik ook wel enigszins om mijn hart toen ik het daar tussen die reuzen zag. Maar toen herinnerde ik me de legendarische vriendelijkheid van de eilandbewoners tegenover vreemdelingen en hoe verhalen vertellen de levensader van hun gemeenschap was. Dus ik hoopte dat ze het niet erg vonden.

The House on an Irish Hillside van Felicity Hayes-McCoy is beschikbaar in boekhandels en bij webwinkels, zowel in papieren vorm als e-book.

Bekijk de Facebook-pagina van het boek voor reacties van lezers, prachtige foto's en recensies.