Een voorproefje van Ierse whiskey

Zo is er de extra ‘e’ voor uitmuntendheid (excellence) in de spelling van Irish ‘whiskey’, om het te onderscheiden van Schotse ‘whisky’ - een oude plaaggeest die nieuwe kracht krijgt met de huidige groei in Ierse whiskey - een van de snelst groeiende premium gedistilleerde dranken ter wereld.

En dan is er nog het verhaal over een plaatselijke boer die zijn weilanden bemest met de overvloedige voorraad drankhoudend graan van deze distilleerderij, dat overblijft na het brouwen van de wort (denk aan zoet bier met een laag alcoholpercentage) die wordt gedistilleerd tot nieuwe sterke drank.

Deze zero-waste oplossing werkt heel goed voor zijn blije weidekoeien, geeft de boer met een knipoog toe.

Audrey vertelt ons dat de nieuw gemaakte whiskey minstens drie jaar en een dag moet rusten in vaten, maar hoe langer hoe beter.

Het is fascinerend om dit paar nu voor me te vergelijken en te zien hoe de verschillende vaten die worden gebruikt om de rijping van Dunville’s Three Crowns blended whiskey af te maken, zulke contrasterende kenmerken kunnen hebben ten opzichte van de ex-Bourbon vaten waar de whiskey in begint.

Peated whiskeys zijn zeldzaam in Ierland. Audrey legt uit dat die subtiele rokerige, zilte tonen in Three Crowns Peated afkomstig zijn van een korte rustperiode in vaten voor tweede gebruik, gekocht aan de overkant van het water in het westen van Schotland, waar zwaar peated Scotch populair is.

De zoetere tonen van mijn tweede exemplaar zijn te danken aan de laatste maanden in sherryvaten, een knipoog naar Ierland's lange traditie van het hergebruiken van sherryvaten voor de eigen whiskeyproductie.

Sommige van mijn mededrinkers genieten van een lekker slokje Bán Poitín, ee n zuivere aardse druppel geïnspireerd op de Ierse gedistilleerde drank zonder vat die bijna vier eeuwen van illegale productie overleefde voordat het verbod aan het eind van de 20e eeuw werd ingetrokken.

Echlinville maakt Bán Poitín voor Bar 1661 in Dublin, die een moderne cocktailrevival leidt en tegelijkertijd de erfenis van de meest vrijgevochten Ier se drank opeist.

Anderen hebben gekozen voor een van de vier gins die deze distilleerderij maakt - een aantal dat de parallelle groei in I erse ambachtelijke gins w eerspiegelt. Er is de lichte en citroenachtige Feckin Gin, genoemd naar een plaatselijke heilige die legendarisch is om zijn magische krachten.

Zo is er Jawbox, een droge gin van kleine makelij die ruikt naar brembloemen uit de Black Mountains boven Belfast; en de frisse Weavers Gin, een eerbetoon aan de historische linnenindustrie van de stad.

Echlinville Gin wordt geproduceerd in de kleine koperen ketel die we kunnen zien op de vloer van het ketelhuis onder ons, en op smaak gebracht met zoete zeekelp uit het nabijgelegen Strangford Lough, naast andere lokale botanische ingrediënten.

Anderen, zoals mijn gracieuze aangewezen bestuurder, kiezen er verstandig voor om hun drankbonnen in te wisselen voor een aankoop in de goed gevulde cadeauwinkel. Dit is gehuisvest in de originele bijgebouwen van wat ooit een landgoed van 1500 hectare was.

De nabijgelegen binnenplaats van de 17e-eeuwse stallen is bestemd voor een museum over de geschiedenis van dat landgoed en de whiskeymerken die hier nieuw leven worden ingeblazen, waaronder Old Comber, Matt D’Arcy en het boegbeeld Dunville's, dat een van Ierland's beroemdste whiskey’s was voordat de productie in de jaren 1930 werd onderbroken voor wat uiteindelijk 80 lange jaren bleken te zijn.

Het landhuis werd voor de familie Echlin ontworpen door Sir Charles Lanyon, die zijn stempel drukte op het landschap van Ulster met uiteenlopende bouwwerken zoals Belfast’s Custom House, Queen’s University, Crumlin Road Gaol and Courthouse en de Antrim Coast Road met het Glendun Viaduct.

Het landgoed staat nu op 18 hectare en werd gekocht door Shane Braniff, een vierde generatie boer van Ards Peninsula die met zijn vrouw Lynne en hun drie kinderen naar het landgoed verhuisde in 2007.

Zoals velen met een ondernemende inslag en een oog op de Ierse whiskey renaissance, koesterde Shane de droom om zijn eigen whiskey te maken. Tegen 2013 begon hij met de bouw van deze ambitieuze distilleerderij.

Drie jaar later schreef Echlinville Distillery geschiedenis als de eerste nieuwe distilleerderij die in Noord-Ierland werd geopend in 125 jaar. Verscheidene andere distilleerderijen hebben dit voorbeeld gevolgd in wat een opleving is van Ierse distilleerderij op het hele eiland, met een vertienvoudiging in 12 jaar, van slechts vier in 2010 naar meer dan veertig vandaag de dag.

Het Echlinville team is een van de weinigen die een grond-tot-glas visie nastreven. Alle gerst voor de nieuwe sterke dranken wordt verbouwd op het ongerepte schiereiland, ooit de broodmand van Ulster dankzij het unieke microklimaat. Het meeste komt van de boerderijen van de familie Braniff, waar ze gerst op traditionele wijze mouten.

De rondleiding met Audrey volgt de reis van die gerst vanaf de aankomst in twee aparte graansilo’s, respectievelijk voor gemoute en ongemoute gerst, tot het afwegen in hoppers, het malen, het bevochtigen en het verhitten om het wort te maken.

Wij ontmoeten de kleine koperen pot die nog steeds wordt gebruikt om Echlinville Gin te maken, en de kleine experimentele pot die nog steeds wordt gebruikt voor productontwikkeling. Wij komen binnen in de stilte van een groot rijpingshuis, waar vaten in alle soorten en maten zich een weg banen op weg naar superieure whiskey, met gecodeerd krijtschrift dat hints geeft naar de schatten binnenin.

Audrey besprenkelt deze reis met sappige stukjes geschiedenis, zoals waarom ongemoute gerst de sleutel werd tot Ierland’s traditionele single pot distilleerstijl. (Spoiler alert: 18e eeuwse Ierse distilleerders omarmden een hoog percentage ruwe, ongemoute gerst om de verlammende belastingen op gemoute gerst tegen te gaan).

De rondleiding geeft een uitstekend kijkje in het Ierse distilleren voor nieuwelingen, maar biedt ook genoeg inzichten voor whiskeyfanaten. Ik leerde bijvoorbeeld dat wij de Amerikaanse ‘coopers’ uit het begin van de 20e eeuw moeten bedanken voor de huidige voorraad Bourbonvaten voor tweede gebruik - hun invloedrijke vakbond lobbyde voor de bestaande wet die voorschrijft dat alle Bourbon moet worden gerijpt in nieuw eikenhout.

Aan het einde van de rondleiding nemen we de tijd om het landgoed te verkennen. Er zijn plannen om de bezoekerservaringen hier uit te breiden en de aandacht te vestigen op een aantal uitstekende lokale voedselproducenten, en om Echlinville's diverse dranken te combineren met bijvoorbeeld Young Buck, een Stilton-achtige, blauwe kaas van rauwe melk die iets verderop in Newtownards wordt gemaakt.

Je zou er hier op het Ards schiereiland een dag van kunnen maken door bijvoorbeeld een paar uur naar Mount Stewart te gaan, of er een overnachting van kunnen m aken om Strangfor d Lough per kano te verkennen met een van de vele plaatselijke watersportbedrijven.

Voor ons was het tijd om in onze auto te springen terwijl de zon onderging over het getijdenmeer en de weg langs de kust terug te volgen naar de felle lichten van de stad Belfast.