De Vikingen

In de muur van de kathedraal van de Church of Ireland in Armagh liggen de botten van de Ierse held Brian Boru die de Vikingen versloeg en Ierland bevrijdde tijdens de historische slag om Clontarf in 1014. Hulde aan Brian, Ierland en St. Patrick!

Nou, nee. Brian was te oud om te vechten, hij werd na de slag in zijn tent vermoord. "En de slag om Clontarf heeft niets te maken met het bevrijden van Ierland", zegt Jack Burtchaell, historicus en gids in Waterford. "Het was een turfoorlog om de handel. Brian Boru werd in de 19e eeuw herschreven als een nationalist, maar dat is allemaal flauwekul – er vochten Noormannen [Vikingen] mee aan zijn kant."

De Vikinggeschiedenis van Ierland is een recente ontdekking. Zo'n 25 jaar geleden gaf de Dublin Corporation opdracht tot het bouwen van een hoofdkantoor in Wood Quay, een van de oudste wijken van de hoofdstad. Tijdens het bouwen werden er enorme hoeveelheden Vikingrelikwieën opgegraven, die nu in het National Museum in Dublin en in het Dublinia Viking Museum in het hart van de oude stad tentoongesteld zijn.

"Deze geweldige vondst herschreef de geschiedenis", zegt Neil Hegarty, auteur van The Story of Ireland, dat als leidraad diende voor de BBC-serie van Fergal Keane en de serie van de nationale omroep van de Republiek Ierland, RTÉ: "De geschiedenis van de Vikingen in Ierland was bijna volledig onbekend, maar ineens konden we zien hoe ze woonden, wat ze aten, wat ze maakten en wat ze verhandelden."

De Noormannen waren niet voortdurend aan het plunderen maar geboren kolonisten. In 830 voerden ze hun eerste aanvallen uit op Ierland en in 835 vielen ze het klooster van Clonmacnoise aan. "Dat is wat ze zo angstaanjagend maakte", zegt Hegarty. Amper zes jaar later, in de herfst van 841, trokken de Vikingen hun barkassen uit Lough Neagh, het teken dat ze hadden besloten om te blijven.

"De Vikingen hebben het Ierland van vandaag gevormd", verklaart Hegarty. "Er waren hier nog geen steden, maar Limerick, Cork, Waterford, Wexford, Youghal, Arklow en Wicklow behoorden allemaal tot de Vikingen." Plaatsnamen weerspiegelen de Scandinavische wortels: Strangford en Carlingford, Wexford en Waterford zijn allemaal verbuigingen van 'fjord'.

Hegarty is het daarmee eens: "Ey is nog een Viking-verwijzing, want het betekent 'omringd door water', zoals Dalkey en Ireland's Eye."

De plunderaars hadden zich in één generatie gevestigd. "Aan de hand van de Wood Quay-schatten zie je hoe Iers design is beïnvloed door Scandinavische esthetiek. Dit volk maakte sieraden, bewerkte glas en sloeg munten. Ze waren beschaafd en geen tuig", zegt Hegarty.

Burtchaell vervolgt: "Ze beïnvloedden design, de zeevaart en scheepsbouw en ze verbonden Ierland met een handelsnetwerk dat zich uitstrekte van IJsland tot Turkije en de Oostzee." En zelfs de reputatie van de Vikingen als buitensporige geweldenaars is onterecht. De geschiedschrijving werd vooral opgetekend of bijgehouden door monniken, dus het is logisch dat dat een verdraaid beeld oplevert.

"Jazeker, de Vikingen vielen kloosters aan," zegt Burtchaell, "maar wat bloeddorstig plunderen betreft, waren ze eigenlijk niet erger dan de inheemse bevolking."